HISPELLUM, Spello - Amphitheater

Literatur

G.L. Gregori, Amphitheatralia I, MEFRA 96, 1984, 961-985 .

J.Cl. Golvin, L'amphithéâtre romain. Essai sur la théorisation de sa forme et de ses fonctions, I-II (Paris 1988) 252.

R. G. Chase, Ancient Hellenistic and Roman Amphitheatres, Stadiums, and Theatres – the way they look now (Portsmouth, New Hamphshire 2002) 477.

G. Tosi, Gli edifici per spettacoli nell'Italia Romana, I (Rom 2003) 361 f. Taf. VIII 24-29.

D. Iacobone, Gli anfiteatri in Italia tra tardo antico e medioevo (Rom 2008) 45-46.

Inschriften

CIL XI 5265 = ILS 705; Edikt des Konstantin d.Gr. auf das Recht, Gladiatorenspiele abzuhalten:

E(xemplum) s(acri) r(escripti)
Imp(erator) Caes(ar) Fl(avius) Constantinus
Max(imus) Germ(anicus) Sarm(aticus) Got(hicus) Victor 
triump(hator) Aug(ustus) et Fl(avius) Constantinus
et Fl(avius) Iul(ius) Constantius et Fl(avius)
Constans
omnia quidem quae humani gene-
ris societate(m) tuentur pervigilium cu-
rarum cogitatione conplectimur sed pro-
visionum nostrarum opus maximum
est ut universae urbes quas in luminibus provin-
ciarum hac regionum omnium species et forma dis-
tinguitur non modo dignitate(m) pristinam teneant
sed etiam ad meliorem statum beneficentiae nos-
trae munere provehantur cum igitur ita vos Tusci-
ae adsereretis esse coniunctos ut inistituto
consuetudinis priscae per singulas annorum vi-
ces a vobis [a]dque praedictis sacerdotes creentur
qui aput Vulsinios Tusciae civitate(m) ludos
sch(a)enicos et gladiatorum munus exhibeant
sed propter ardua montium et difficultates iti-
nerum saltuosa(s) impendio posceretis ut indulto
remedio sacerdoti vestro ob editiones cele-
brandas Vulsinios pergere necesse non esset
scilicet ut civitati cui nunc Hispellum nomen
est quamque Flaminiae viae confinem adque con-
tinuam esse memoratis de nostro cognomine
nomen daremus in qua templum Flaviae gentis
opere magnifico nimirum pro amplitudinem
nuncupationis exsurgere(t) ibidemque his
sacerdos quem anniversaria vice Umbria de-
disset spectaculum tam sc(a)enicorum ludorum
quam gladiatorii muneris exhibere(t) manente
per Tuscia(m) ea consuetudine ut indidem cre-
atus sacerdos aput Vulsinios ut solebat
editionum antedictarum spectacula fre-
quentare(t) praecationi hac desiderio vestro
facilis accessit noster adsensus nam civi-
tati Hispello aeternum vocabulum nomenq(ue)
venerandum de nostra nuncipatione conces-
simus scilicet ut in posterum praedicta urbs
Flavia Constans vocetur in cuius gremio
aedem quoque Flaviae hoc est nostrae gen-
tis ut desideratis magnifico opere perfici
volumus ea observatione perscripta ne ae-
dis nostro nomini dedicata cuiusquam con-
tagios(a)e superstitionis fraudibus polluatur
consequenter etiam editionum in prae-
dicta civitate exhibendorum vobis
licentiam dedimus scilicet ut sicuti
dictum est per vices temporis sollem-
nitas editionum Vulsinios quoque non de-
serat ubi creati(s) e Tuscia sacerdotibus memo-
rata celebrita exhibenda est ita quippe nec
veteribus institutis plurimum videbitur
derogatum et vos qui ob praedictas causas
nobis supplices extitistis ea quae impen-
dio postulastis impetrata esse gaude-
bitis

Lit.: J. Gascou, Le rescrit d'Hispellum, MEFRA 79, 1967, 609-659; G.L. Gregori, Epigrafia anfiteatrale dell'occidente romano. Regiones Italiae VI-XI (Rom 1989) 39-42 Nr. 20; E. Köhne, Die Gladiatorenkämpfe in der Spätantike, in: A. Demandt - J. Engemann (Hrsg.), Imperator Flavius Constantinus - Konstantin der Grosse, Ausstellungskatalog (Mainz 2007) 355; Iacobone 2008 45-46; N. Cristie, No more fun? The ends of entertainment structures in the late Roman west, in: T. Willmott (Hrsg.), Roman amphitheatres and spectacula. A  21st cenutury perspective (Oxford 2009) 225; R. Van Dam, The Roman Revolution of Constantine (Cambridge 2007) 366-367 mit engl. Übers.; G.A. Cecconi, Costantino prima e dopo Costantino, Atti del Convegno Perugia-Spello, 27-30 aprile 2011 (Bari 2012) 273-290; L. De Giovanni, Pignora amicitiae. Scritti offerti a Mario Mazza, III (Rom 2014) 261-276.